Α. Ο χώρος του Ηραίων
Σε απόσταση επτά χιλιομέτρων Ν.2. της αρχαίας πόλης Σάμου (σημερινό Πυθαγόρειο) συναντάμε το Ηραίον. Βρίσκεται κοντά στην ακτή και είναι ένα από τα σπουδαιότερα ιερά της αρχαίας Ελλάδας. Το Ιερό ήταν αναπόστατα συνδεδεμένο πολιτικά και διοικητικά με την αρχαία πόλη της Σάμου με την οποία συνδεόταν μέσω της Ιεράς Οδού, η οποία έχει εντοπιστεί σε μερικά σημεία στην πόλη του Πυθαγορείου και στην περιοχή του αεροδρομίου.
Το Ιερό κτίστηκε στις εκβολές του Ιμβράσου ποταμού, σε μια περιοχή με όχι και τόσο σταθερό έδαφος, προφανώς επειδή είχε συνδεθεί με τη λατρεία της θεάς Ήρας ο συγκεκριμένος χώρος. Τα πρώτα ίχνη της λατρείας στο Ηραίο εμφανίζονται κατά το δεύτερο μισό της 2ης χιλιετίας π.Χ. Το κέντρο της λατρείας ήταν ένας μικρός λίθινος βωμός, στον οποίο γίνονταν οι θυσίες των ζώων προς τιμή της θεάς, και ένα ναόσχημα κτίσμα στο οποίο φυλασσότανε το ξόανο (ξύλινο λατρευτικό άγαλμα).
Τον 8ο αι. π.Χ. το σχήμα του βωμού γίνεται ορθογώνιο και κτίζεται ο "Εκατόμπεδος" ναός της Ήρας. Τον 7ο αι. π.Χ. ξανακτίζεται ο Εκατόμπεδος με λίθινο κρηπίδωμα και ξύλινη περίσταση. Ο βωμός αποκτά μνημειακή μορφή.
Στις αρχές του 6ο αι. π.Χ., υπό την επίβλεψη του αρχιτέκτονα Ροίκου και του καλλιτέχνη Θεωδόρου αναγέρθηκε ο μεγάλος ναός της Ήρας με μνημειακές διαστάσεις (52,5 Χ 105,8 μ.), ο οποίος όμως κατεδαφίστηκε είτε από σεισμό είτε εξαιτίας καθίζησης των θεμελίων του. Την εποχή της τυραννίας του Πολυκράτη άρχισαν εργασίες για την οικοδόμηση νέου ναού, διαστάσεων 55,16 Χ 108,63 μ. με 155 κίονες ύψους 20 μ. περίπου, ο οποίος όμως δεν αποπερατώθηκε εξαιτίας της πολιτικοοικονομικής κατάρρευσης του κράτους μετά το θάνατο του Πολυκράτη.
Τον 5ο και 4ο αι. π.Χ. δεν οικοδομούνται μεγάλα κτίρια στο Χώρο. Τον 3ο και 2ο αι. π.Χ. στο Ηραίο ξεχωρίζουν τα αναθήματα ανδριάντων της ελληνιστικής εποχής, ενώ τον 1ο αι. οι Ρωμαίοι αρπάζουν πολλά αφιερώματα. Ευνοϊκώς κείμενος προς τη Σάμο ήταν ο αυτοκράτορας Οκταβιανός Αύγουστος, ο οποίος έδωσε στους κατοίκους το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη. Τη Ρωμαϊκή εποχή κτίστηκε ένας μαρμάρινος περίπτερος ναός και ανακαινίστηκε ο αρχαϊκός βωμός.
Κατά τους 1ο - 2ο αι. μ.Χ. κτίστηκαν μικρότεροι ναοί αφιερωμένοι σε διάφορους θεούς και κατά τους 2ο - 3ο αι. μ.Χ. έγινε η επίστρωση της Ιεράς Οδού με πλάκες. Επίσης τον 2ο αι. μεγάλο μέρος του Ιερού καλύφθηκε με κατοικίες αρκετά ευπρεπείς. Τον 3ο αι. ο οικισμός αυτός εγκαταλείφθηκε εξαιτίας του καταστροφικού σεισμού του 262 μ.Χ. Τον 4ο αι. μ.Χ. υπήρξε οικοδομική δραστηριότητα, ενώ στα μέσα του ίδιου αιώνα άρχισε η κατεδάφιση των οικοδομημάτων και η πώληση του οικοδομικού υλικού. Τον 5ο αι. μ.Χ. κτίστηκε μια παλαιοχριστιανική Βασιλική, γεγονός που μαρτυρεί τη συνέχιση της ιερότητας του συγκεκριμένου χώρου.
Β. Ο Πύργος του Σαρακηνή
Λίγο πιο έξω από την πίσω πλευρά του Ηραίον βρίσκεται ο Πύργος του Σαρακηνή. Ο πύργος λέγεται ότι ήταν μοναστήρι και έχει επικρατήσει έως τώρα. Την εποχή των πειρατών οι κάτοικοι έριχναν καυτό λάδι από τα παράθυρα στους πειρατές για να τους απωθήσουν.